Kekik Yetiştiriciliği

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Yeri:

Dünya pazarının kekik tüketimi yıllık 14 bin tondur. En büyük üretici ülkeler Akdeniz ülkeleri ve Meksika’dır. Türkiye 7.000 ton/yıl ile en çok kekik ihraç eden ülkedir. En çok kekik ihraç ettiğimiz ülkeler A.B.D., Fransa ve Hollanda’dır. İhraç edilen ürünün % 95’I doğadan % 5’ ise tarla üretiminden karşılanmaktadır. Doğadan toplanan ürünün içerisine her türlü ot karışmakta ve farklı tür kekikler birlikte harmanlanmaktadır. Zamanında hasadı yapılan ve iyi Harman edilen 1 kg kuru kekiğin fiyatı uzun yıllar boyunca 1 $ civarında kalmıştır. Büyük oranda baharat olarak kullanılmakla birlikte uçucu yağının thymol ve cavracrol içermesi nedeniyle eczacılık ve parfümeri sanayinde de kullanılmaktadır.

İklim ve Toprak İstekleri:

Çok yıllık bir bitkidir. Ekonomik ömrü 7 yıldır. Akdeniz iklimi bitkisi olmasına rağmen soğuklara dayanıklıdır. Toprak yönünden fazla seçici değildir. Ancak kireç bakımından zengin, tınlı topraklarda iyi gelişme gösterir.

Fide Yetiştirilmesi:

Tohumlar çok küçük olduğundan doğrudan tarlaya ekimde başarı şansı yoktur. Bu nedenle fide yetiştirme zorunluluğu vardır. Fidelik zeminden 15-20 cm. yükseklikte ve 1 x 20 m. ebadında olmalıdır. Fidelik harcı elenmiş olarak 1/3 yanmış koyun gübresi, 1/3 kum ve 1/3 humusça zengin topraktan oluşmalı bu harcın derinliği 5-10 cm. olmalı, yastıklar gerekirse fümige edilmeli, fümigasyon sonrası iyice havalandırılmalıdır.

Bölgemizde fidelik hazırlama ve ekim zamanı 15 Ekim – 15 Kasım arasıdır. Soğuk bölgelerde erken tohum ekmek daha yararlıdır. M2 ye 1,5 gr. Tohum yeterlidir. Ancak tartmadan basit olarak 1 x 20m. ebadında (20 m2) fideliğe bir çay bardağı tohum yeterlidir. Tohumu denk düşürebilmek için geniş bir kap içine 2 kg. kadar elenmiş tavlı kapak toprağı tohum ile karıştırılır. Bu karışıma 1 teneke (20 kg.) kapak toprağı ilave edilerek tekrar karıştırılır. Bu karışım 1 x 20m. ebadındaki fidelik yüzeyine serpilir. Bunun üzerine kesinlikle kapak toprağı atılmaz. Kapak tahtası ile pat-pat yapılarak üst yüzey sertleştirilir ve süzgeçli kova ile sulanır. Bir tarafı sabitlenen naylon ile örtülür. Sulama topraktaki nem durumuna göre az su ile sık sulama yapılmalıdır. Fidelerin çıkışını beklemeden, tohum ekiminden 15 gün sonra yay yapılarak beşik örtüsü şeklinde örtülür. Hava durumuna göre fidelikler havalandırılmalı ve otları temizlenmelidir.

Fidelerin Sökümü ve Tarlaya Dikim :

Fide dikilecek tarla güzden sürülmeli,dikim öncesi sürümde dekara 15-15-15 kompoze gübreden dekara 30 Kg. verilmelidir. Sürüm sonrası sürgü çekilmelidir. Dikim zamanı tütün dikim zamanı ile aynı olup 15 Nisan-5 Mayıs arasıdır. Dikilecek fideler fidelik sulandıktan sonra pullukla veya kürekle toprak devrilerek silkelenip çıkarılmalıdır. Aksi takdirde kökler uzun olduğundan elle sökümde kopma ve soyulmalar olduğundan fidenin tutma oranı düşer. Silkelenip çıkarılan fideler demetlenip 7-8 cm den kökleri kısaltılmalıdır. Aksi takdirde uzun kökler dikim esnasında yukarıya doğru kıvrılacağından tutma oranı düşer.

Dikim için en uygunu tütün dikim makinesi ile yapılanıdır. Makine yoksa elle dikim de yapılabilir .Sıra arası 45-50 cm sıra üzeri 25 cm olmalıdır. Her iki şekil dikimde mutlaka can suyu verilmelidir.

Bakım ve Hasat :

Dikimden sonra yabancı ot durumuna göre 2-3 defa çapa yapılmalıdır. Biçim zamanı çiçeklenme dönemidir. Biçim orakla yapılmalıdır. Geniş alanlarda çayır biçme makinesi ile de biçim yapılabilir. İlk yıl ürün dekardan 20-50 Kg arasında değişir. Birinci yıl ürün az olsa da gelecek yıllar bitkinin iyi gelişmesi için mutlaka biçim yapılmalıdır.Birinci yıldan sonra kurak şartlarda dekardan ortalama 150 Kg. Ürün alınır.

Kurutma ve Harmanlama :

Hasat edilen kekikler tarladan hemen toplanmalı,gölgede örtü üzerine serilmelidir. İyi bir kurutma için serme kalınlığı 20 cm.yi geçmemelidir. Sık sık alt üst edilerek havalandırılmalıdır. Aksi takdirde kızışmaya ve kararmaya neden olur. İdeal olan renk açık yeşil olmasıdır. Yaprakları saptan ayırmak için kurutulan kekikler temiz bir naylon üzerine aktarılmalı, burada üzerinden merdane çekilmeli veya sopa ile hafifçe dövülmeli. Bu iş traktörle çiğnenerek yapılırsa kuru yapraklar çok ufalandığından ticari değerini yitirir. Saplarla yapraklar birbirinden ayrıldıktan sonra dirgen veya çatal yardımıyla saplar yaprak içinden ayıklanır. Hiçbir yabancı madde olmadan telis çuvallara doldurulur. Çuvallara doldururken çiğnenmemelidir. Ürün satılıncaya kadar serin bir yerde muhafaza edilmelidir.