Modern meyveciliğin temel hedefi hiç şüphesiz birim alandan azami kaliteli ve bol ürün elde etmektir. Bu amaçla tüm dünyada oluğu gibi ülkemizde de bu yönde bir çok araştırma ve çalışma yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir. Bu amaca yönelik olarak Dünya meyveciliğinde yıllar önce geliştirilen bodur anaçlar en yaygın olarak elma yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Yani uzun yıllardır tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en yoğun biçimde bodur anaç (M-9, M-106 gibi) elma yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır. Son yıllarda kiraz yetiştiriciliğinde de bodur anaç (Gisela, MaXma gibi anaçlar) kullanılmaya başlanmıştır. Bu anaçlar üzerine aşılı kiraz yetiştiriciliği son yıllarda ülkemizde hızla yaygınlaşmaktadır. Hiç şüphesiz bu anaçlar kiraz yetiştiriciliğimize olumlu yönde bir çok katkı sağlayacağı beklenmektedir. Ayrıca bazı meyve türlerinde (armut, şeftali gibi) de bazı anaçların bodurlaştırıcı etkisinden faydalanılmaktadır. Ancak şu an halihazırda ceviz yetiştiriciliğinde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bodurlaştırıcı etkiye sahip yani bodur anaç, yada bodur ceviz çeşidi bilinmemektedir, kullanılmamaktadır. Net ifadeyle ceviz yetiştiriciliğinde ne bodur anaç bulunmaktadır nede bodur ceviz çeşidi bulunmaktadır. Şu ana kadar Dünya ve Ülkemiz literatüründe ve kaynaklarında bodur ceviz diye bir olay yoktur henüz bodur anaçlı ceviz yada bodur ceviz çeşidi ıslah edilmemiştir. Ülkemiz de yoğun bir şekilde, bodur ceviz ya da salkım ceviz (şu an Topak ve Maraş- 12 ceviz çeşitleri dışında salkım ceviz bilinmemektedir) gibi çok değişik ceviz çeşitlerinin olduğu yada bu iddiayla ceviz çeşitlerinin pazarlandığı bilgileri ortalıkta dolaşmaktadır. Yok böyle bir şey, cevizde şu an bodurlaştırıcı etkiye sahip anaç ya da çeşit yoktur bu yüzden ceviz bahçesi tesis edecek yetiştiricilerimizin ya da yetiştirici adaylarının bahçe tesis ederken bu konuda dikkatli davranmaları kendi menfaatlarına olacaktır. Sonuç olarak modern meyvecilikte olduğu gibi ceviz yetiştiriciliğinde de bahçe tesis ederken dikkat edilecek en önemli husus; güvenilir, standart, ismine doğru, kaliteli ve verimli çeşitle aşılı fidan seçimidir. Ancak bu şekilde en rantabıl bir üretim yapılıp en ekonomik gelir elde edilebilir. Ülkemiz ve dünya ceviz yetiştiriciliğinde söz sahibi ülkelerin hiç birinde şu an “BODUR CEVİZ” diye bir olgu yoktur. Ceviz yetiştiren yada yetiştireceklerin; şu an tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bodur ceviz diye adlandırılan bir çeşidin yada ceviz anacının olmadığını, bilmeleri ve ayrıca diktikleri ceviz ağaçları üzerinde ona göre beklenti içinde olmaları gerektiğini bilmelidirler.

Yrd. Doç.Dr. Mehmet SÜTYEMEZ
KSÜ Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü
K.MARAŞ e- mail: [email protected]