Hasat Zamanı ve Kriterleri
Ülkemiz bir çok meyvenin anavatanı ve üretim merkezidir. Bir çok meyve türünde ürettiğimiz miktarlar ile dünya sıralamasında ilk sıralarda yer almaktayız. Ancak ne yazık ki bu üretimin % 30-40’lık bir kısmı tüketiciye ulaşmadan kaybolmaktadır. Gelişmiş ülkelerde bu oranın % 5’i geçmediği düşünülürse ülkemiz açısından kayıpların önemi açıkça ortaya çıkmaktadır. Bu kayıpların sebeplerinin başında her meyve tür ve çeşidin en uygun zamanda hasadının yapılamaması sonucu özellikle depolamada meydana gelen kayıplardır.
ERKEN HASADIN SAKINCALARI
1- Erken toplanan meyveler henüz yeterli irilik, şekil ve ağırlığa ulaşmamışlardır. Bu nedenle meyveler küçük ve verim düşük olur.
2- Erken toplanan meyvelerde yeteri kadar şeker birikmediği ve bazı burukluk veren maddeler gereği kadar azalmadığı için tat ve lezzet iyi olmaz.
3- Erken toplanan meyvelerde zemin (taban) renginin yeşilden sarıya dönüşmesi iyi olmadığı ve çeşidin kendine has üst rengini yeterince oluşturmadığı için dış görünüş bozuk olur.
4- Zamanından önce toplanan meyvelerde kabuk yapısına bağlı olarak su kaybı hızlı olur ve bu meyveler çabuk buruşurlar.
5- Erken hasat edilen meyvelerde çeşitli fizyolojik bozukluklar meydana gelebilir.
6- Erken dönemde meyvelerin dala tutulmaları iyi olduğundan hasat zorlaşır.
GEÇ HASADI SAKINCALARI
1- Geç toplanan meyvelerde olgunluk ilerlemiş olduğundan hasat sonrası dayanma süreleri kısalır ve çabuk berelenirler.
2- Meyvede asit kaybı fazlalaştığı için tat ve lezzet bozulur, ürün yavan bir tat alır.
3- Geç hasat edilen meyvelerde de fizyolojik bozukluklar oluşabilir.
4- Hasat önü meyve dökümleri artar.
5- Geç hasatta ürün için daima bir risk vardır.
MEYVELERDE KULLANILAN HASAT KRİTERLERİ
1) Kabuk alt (zemin rengi)
2) Kabuk üst rengi
3) Meyve eti sertliği
4) Nişasta miktarı
5) Meyve suyu miktarı
6) Suda çözünen kuru madde miktarı
7) Asit miktarı
8) Olgunluk oranı (Kuru madde/Asit)
9) İrilik ve şekil
10) Meyvenin daldan ayrılma durumu
11) Meyve etinin çekirdekten ayrılma durumu
12) Gelişme süresi ( tam çiçeklenmeyle hasat arası)
13) Tam çiçeklenmeden sonraki sıcaklık toplamı
14) Aroma (koku) durumu
15) Solunum hızı
16) Daldan kopma
17) Özgül ağırlık
18) İç etilen miktarı
19) Çekirdekten ayrılma durumu
20) Etli kabuk çatlaması
NASIL HASAT ETMELİYİZ?
•Meyve koparılırken avuç içine oturtulur ve yandan yukarı kaldırılırken dala bağlandığı noktadan bir dönme verilir. Güç kopan meyvelerde, baş ve işaret parmağı bu noktaya bastırılır. Meyvenin basitçe çekilmesi veya döndürülmesi sapın kopmasına ve kabuğun sıyrılmasına neden olur.
•Meyve daldan çekilirken dallara çarpılmamalı ve usulca toplama kabına konmalıdır.
•Meyve parmaklarla sıkılmamalı, tırnak ve yüzüklerle çizilmemelidir.
•Sert zemine 10 cm den, meyve üzerine 20 cm den düşen meyve kalıcı şekilde zararlanır.
•Kullanılan toplama kapları ve bahçe kasaları pürüzsüz olmalıdır. Kaplar aşırı doldurulmamalı ve gölgeye bırakılmalıdır.
DEPOYA TAŞIMA
•Hasat edilen meyve en kısa sürede, zararlanmadan depoya ulaştırılmalıdır. Hasattan sonra bahçede geçen her gün hatta her saat meyvenin hem ağırlığının azalmasına hem de depo ömrünün ciddi olarak kısalmasına yol açar. Meyveler güneş, yağmur ve rüzgardan korunmalıdır; yükleme ve boşaltma sırasında hırpalanmamalıdır.
•Hasattan sonra depo dışında geçen her gün 15-20 günlük depo ömrü kaybı demektir.
